Sunday 6 December 2015

ৰাজহ চক্ৰ বিষয়াৰ কাৰ্যালয়ত আতঙ্ক

( ‘আতঙ্ক’ৰ তৃতীয় খণ্ড)
                                                            
ম’হঘুলি ৰাজহ চক্ৰ বিষয়াৰ কাৰ্যালয়৷ এই নামটো শুনিলে স্থানীয় ৰাইজে কিবা এক বিৰক্তি তথা ঘৃণা ভাৱত নাক কোঁচায়৷ বাতৰি কাকত আৰু বৈদ্যুতিন সংবাদ মাধ্যম আদিত প্ৰায়ে এই অফিচটোত চলা দুৰ্নীতিৰ বতৰা প্ৰচাৰ হৈ থাকে৷ পিছে অফিচটোৰ বিষয়া আৰু কৰ্মচাৰীসকলে সেইবোৰলৈ কেৰেপেই নকৰে৷ কোনো কোনো লোকে কয় যে সাংবাদিক সকলক হেনো তেওঁলোকে অংশীদাৰ কৰি লৈ ধনৰ টোপোলা গুঁজি দি কথাবোৰ গাপ দি ৰাখে৷

তৰুন বৰুৱাৰ ঘৰ ম’হঘূলি গাৱঁতে৷ তেওঁ চাকৰি সূত্ৰে অসমৰ বিভিন্ন ঠাইত বহু বছৰ কটাই অৱসৰ গ্ৰহণ কৰি নিজ গাঁওখনলৈ ঘূৰি আহিছে৷ পিছে তেওঁ পৈতৃক সম্পত্তি হিচাপে পাব লগা ঘৰৰ ভেঁটিটো তেওঁৰ দুজন ককাই-ভায়ে দখল কৰি ৰাখিছে আৰু তেওঁক ঘৰ বনাবলৈ এৰি দিয়া নাই৷ সেয়ে তৰুন বৰুৱাই দুবছৰ পূৰ্বে দেউতাকৰ মৃত্যুৰ পিছতেই উত্তৰাধিকাৰ সূত্ৰে দেউতাকৰ মাটিৰ তেওঁ পাব লগা অংশটোৰ বাবে ম’হঘূলি ৰাজহ চক্ৰ বিষয়াৰ কাৰ্যালয়ত নামজাৰিৰ আৱেদন পত্ৰ দাখিল কৰিলে৷ আৱেদনৰ লগত যাৱতীয় মাচুল দুশ টকা জমা দি ২০১৩ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহতে ৰচিদ সংগ্ৰহ কৰিলে ; কিন্তু দুটা বছৰত সেই উত্তৰাধিকাৰী নামজাৰিৰ কামটো সমাধা নহ’ল৷ তৰুন বৰুৱাই অফিচলৈ বাটকুৰি বাই থাকোতে তেওঁ আৱেদন দাখিল কৰা সময়ত লগ পোৱা আন আন বহু কেইজন আৱেনকাৰীকো লগ পাই থাকে৷ কাৰণ, তেওঁলোকৰো দুবছৰতকৈও অধিক দিনে কাম সমাধা হোৱা নাই৷ আহ !কি চৰম গাফিলতি ! কি চৰম বিৰক্তি!!

“দেউতা, আমন জিমনকৈ বহি আছা যে, কি আজিও চাৰ্কোল অফিচত কাম নহ’ল নেকি?”নমিতাই দেউতাক তৰুন বৰুৱাক সুধিলে৷

“নাই নহ’ল মাজনী, কামটো আজিও নহ’ল৷ অফিচলৈ গ’লো, কেৰাণীয়ে ক’লে চাৰ্কোল অফিচাৰ নাই৷ গতিকে কাম নহ’ব৷ মনটো বৰ বেয়া  লাগিল৷ এইদৰেই সিঁহতে মোক দুটা বছৰ ধৰি দৌৰাই আছে৷ নিজৰ মাটি থাকিও ঘৰ এটা সাজি ল’ব নোৱাৰিলো৷ কিমান দিন আৰু ভাড়াঘৰত কটাম? কচোন মাজনী৷”

দেউতাকে দুখ-বেজাৰত বিহ্বল হৈ কোৱা কথাখিনি শুনি নমিতা ভাৱনাত বিভোল হৈ পৰিল৷ দেউতাকে চাকৰি কৰি থকা দিনবোৰত দৰমহাৰ ধনকেইটা কিদৰে খৰচ কৰিছিল সেয়া নমিতাহঁতে ভালদৰেই জানে৷ দেউতাকে মদ, ভাং, বিৰি-চিগাৰেট একোৱেই মুখত নিদিয়ে, তথাপিও চোন দৰমহাৰ টকাৰে মাহটো ভালদৰে নচলে৷ গেলামালৰ দোকানত ধাৰ লাগে৷ ইয়াৰ কাৰণটোও নমিতাহঁতৰ ভালদৰে জনা আ্ছে৷ অৰ্থাৎ সিহঁতৰ দেউতাকে দৰমহা পোৱা তাৰিখতে গাঁৱৰ পৰা ককাক আহে আৰু ককাকে গাঁৱৰ গেলামালৰ দোকানত লগোৱা ধাৰৰ হিচাপটো দিয়ে আৰু দেউতাকে দৰমহাৰ টকা কেইটা ভগাই পেলায়৷ কেৱল এয়াই নহয়, গাঁৱৰ ঘৰৰ খেৰ-বাঁহৰ ছাল বৰদৈচিলা জনীয়ে প্ৰতি বছৰে উৰুৱাই নিয়ে আৰু তাক মেৰামতি কৰিব লাগে দেউতাকে অকলে৷ সেয়ে খেৰি ঘৰৰ ঠাইত নমিতাহঁতৰ দেউতাকে অকলেই টিনপাতৰ ঘৰ কৰি পেলাওঁতে কমখন টকা খৰচ হ’লেনে? দোকানত বহুত ধাৰ লাগিছিল৷ তেও পিতৃ-মাতৃক বৰষুণত তিয়াব নোৱাৰি৷ চাকৰিৰ অৱসৰৰ সময়ৰলৈকে ধাৰ মাৰি থাকিব লগা হৈছিল৷ নমিতাহঁতৰ বৰদেউতাক আৰু দদায়েকে কিন্তু দেউতাক-মাক আৰু ভনীয়েকৰ কাৰণে এপইচাও খৰচ নকৰিলে৷ পিছে দেউতাকৰ মৃত্যুৰ পিছত ঘৰৰ সকলো সা-সম্পত্তিৰ মালিক হৈ পৰিল তেওঁলোক অৰ্থাৎ-নমিতাৰ বৰদেউতাক আৰু দদায়েক৷ ইফালে পুৰণি ঘৰ-ভেঁটিও কাঢ়ি লোৱা দি ল’লে বৰদেউতাক আৰু দদায়েকে বিয়া নিদিয়াকৈ ঘৰতে বুঢ়ী কৰি ৰাখি থোৱা তেওঁলোকৰ সৰু ভনীয়েক জনীয়ে ,অৰ্থাৎ নমিতাৰ সৰু পেহীয়েকে৷ নমিতাৰ দেউতাক ঘৰৰ ভেঁটিটো পাবৰো অযোগ্য হ’ল৷ অন্য হাতে, চক্ৰ বিষয়াৰ কাৰ্যালয়ৰ হেমাহিত পৰি আইনগত ভাৱেও নিজৰ অধিকাৰ সাব্যস্ত কৰিবলৈ দেউতাক সমৰ্থ হোৱা নাই৷

“কি চিন্তা কৰি আছ মাজনী? ভাবোক হৈ গ’লি যে?”

দেউতাকৰ মাতত হে নমিতাই যেন সম্বিত ঘূৰাই পালে৷

“দেউতা, তুমি আৰু ম’হঘুলি ৰাজহ চক্ৰ বিষয়াৰ অফিচলৈ যাব নালাগে৷ তুমিয়ে ‘আতঙ্ক’ নামৰ ভাল সংগঠন এটাৰ জন্ম হৈছে বুলি মোক কৈছিলা নহয়, এতিয়া সেই সংগঠনৰ ময়ো এক সদস্যা হ’বলৈ পাই গৌৰৱ অনুভৱ কৰিছো৷ আমাৰ ‘আতঙ্ক’ত ভালেমান অৱসৰ প্ৰাপ্ত চাকৰিয়ালো আছে৷ গতিকে দেউতা, তোমাকো আমাৰ সংগঠনলৈ সাদৰ আমন্ত্ৰন জনালো৷ ‘আতঙ্ক’ই আমাৰ কেচটোৰ কিবা এক মিমাংসা কৰিব৷ মনত ৰাখিবা দেই, এটা দিন আহিব, অসমৰ সৎ মানুহবোৰ আমাৰ সংগঠনত থাকিব আৰু সংখ্যালঘু হৈ পৰা দুষ্ট-দুৰ্জন সকল অন্য এক বিভঙ্গুৰ দলত থাকি কেলেপলেপকৈ দিন কটাই মৃত্যুৰ মুখে গতি কৰিব৷"

০০০০০০০০০০০০০০০০০০০০০০০

ফাঁচিবজাৰৰ আলু-পিঁয়াজৰ পাইকাৰী বিক্ৰেতা মদনলাল জৈন আৰু ৰাজ্যৰ যোগান বিভাগৰ মন্ত্ৰী ভাগ্যধৰ ফুকনক কাৰাগাৰলৈ নিক্ষেপ কৰাৰ পিছত ৰাজ্যখনত চৌদিশে কেৱল ‘আতঙ্ক’ৰ নাম সকলোৰে মুখে মুখে৷ প্ৰায় সকলোবোৰ কাৰ্যালয়তে ৰাইজৰ কাম-কাজ নিয়াৰিকৈ চলি গৈছে৷ অসমত যেন ‘আতঙ্ক’ই অঘোষিত জৰুৰীকালিন অৱস্থাৰ সূচনা কৰিলে৷ অকামিলা হৈ পৰা দুৰ্নীতি নিবাৰক বিভাগটোও সক্ৰিয় হৈ উঠিছে৷ সেয়েহে ‘আতঙ্ক’ৰ উপদেষ্টাসকলে তাৰ সুযোগ গ্ৰহণ কৰিবলৈ সংগঠনৰ সদস্যসকলক পৰামৰ্শ দিছে৷ ৰাজ্য চৰকাৰৰ দুৰ্নীতি প্ৰতিৰোধ আইনৰ অধীনত দুৰ্নীতি নিবাৰন বিভাগে ইতিমধ্যে কেইবাজনো ঘোঁচখোৰ বিষয়াক উৎকোচ লৈ থকা অৱস্থাত হাতে-লুটে ধৰা পেলাই জেললৈ প্ৰেৰণ কৰিছে৷ সেয়ে ‘আতঙ্ক’ৰ সদস্যসকলে চৰকাৰী বিভাগটোক কামত খটুৱাই নিজৰ অভিষ্ট সিদ্ধি কৰিবলৈ পাৰ্যমানে চেষ্টা চলাই গ’ল৷

নমিতা বৰুৱা আৰু আন বহুকেইজন ‘আতঙ্ক’ৰ সদস্য লগ লাগি ম’হঘূলি ৰাজহ চক্ৰ বিষয়াৰ বিৰুদ্ধে থকা অঞ্চলটোৰ ৰাইজৰ অভিযোগ সংগ্ৰহ কৰাত ব্যস্ত হৈ পৰিল৷ ৰাইজৰ অভিযোগৰ সীমা সংখ্যা নোহোৱা অৱস্থা৷ ধুনু আৰু জোনাকে অভিযোগবোৰ শুনি হতবাক হৈ পৰিল৷ ৰাজ্যৰ ভিতৰতে পিছপৰা ঠাই তথা ৰাজ্যৰ ভিতৰতে অধিক শিক্ষিতলোকৰ বাসস্থান বুলি জনাজাত ম’হঘূলি অঞ্চলত ৰাজহ চক্ৰ বিষয়াৰ কাৰ্যালয়টোৱে কাৰ বাবে কাম গৈছে তেনেহ’লে? ৰাজহ চক্ৰটোৰ সমুদায় ভূমিৰ ওপৰত চৰকাৰে বিষয়া কৰ্মচাৰীহঁতক এক বিশেষ অধিকাৰ দি থৈছে নেকি যে তাৰ কিবা কাম কৰি দিলে মাটি-বাৰীৰ মূল্যৰ অৰ্ধেক সিহঁতক দিবই লাগিব? প্ৰথিতযশা সাহিত্যিক হোমেন বৰগোহাঞি দেৱে ‘হালধীয়া চৰাইয়ে বাও ধান খায়’ ৰচনা কৰা দিনৰে পৰা ম’হঘূলি ৰাজহ চক্ৰ বিষয়াৰ কাৰ্যালয়ত হালধীয়া চৰাইয়ে নিৰ্বিঘ্নে বাওধান খাইয়ে আছে৷ বানপীড়িত অঞ্চল ম’হঘূলিলৈ যোৱা ৰাস্তা-ঘাটৰ অৱস্থা যিহে, তালৈ যাবলৈ যিমান চিন্তা কৰিব লগা হয় আজিৰ দিনত মঙ্গল গ্ৰহলৈ যাবলৈও সিমান চিন্তা কৰিব নালাগে৷ আচলতে ৰাস্তা-ঘাট নিৰ্মাণৰ বাবে এই অঞ্চললৈ কোটি কোটি চৰকাৰী ধন আহিলেও মন্ত্ৰী-আমোলা আৰু ঠিকাদাৰ সকলো মিলি ভগাই খাই শেষ কৰি দিয়ে৷ ৰহস্যজনক ভাৱে ম’হঘূলিৰ শিক্ষিত ব্যক্তি সকলে নিজৰ ব্যক্তিগত সা-সুবিধা কিছুমান আদায় কৰি নিবোকা চামোনৰ দৰে চুপ মাৰি থাকে৷ সেয়ে চৌদিশে দুৰ্নীতিয়ে ছানি ধৰিছে৷

ধুনু আৰু জোনাকাহঁতে ‘আতঙ্ক’ৰ উপদেষ্টা মণ্ডলীৰ লগত ম’হঘূলি ৰাজহ চক্ৰ বিষয়াৰ কাৰ্যালয়ৰ দুৰ্নীতিৰ সন্দৰ্ভত এক দীঘলীয়া আলোচনাত বহিলে৷ অৱশেষত ৰাজ্য চৰকাৰৰ দুৰ্নীতি নিবাৰক বিভাগৰ জড়িয়তে দুৰ্নীতিত পোত গৈ থকা ম’হঘূলি ৰাজহ চক্ৰ বিষয়াৰ কাৰ্যালয়ৰ উচ্চ বৰ্গৰ সহায়ক ফনিন্দ্ৰ ডেকাক কৰায়ত্ব কৰাবলৈ সিদ্ধান্ত ল’লে৷

০০০০০০০০০০০০০০০০০০০০০০০

“ডেকা ছাৰ, ৰে’টটো অলপ কমাওক৷ ইমাণ বেছি টকা মই ক’ৰ পৰা দিম? মা-দেউতাৰ বেমাৰৰ চিকিৎসা কৰাৰে পৰা তেওঁলোকৰ মৃত্যুৰ পিছত সকাম-নিকাম পতালৈকে বহুত টকা খৰচ হ’ল৷ তাৰে ধাৰ এতয়াও ভালেমান টকা পৰিশোধ কৰিবলৈ আছে৷ খেতি মাটি কেইদৰাকে বন্ধক দি টকা দহ হেজাৰ যোগাৰ কৰিছো৷ তাকে ৰাখক আৰু নামজাৰিৰ কামখিনি কৰি দিয়ক ছাৰ৷” কথাখিনি কৈ মহেন্দ্ৰই ফনিন্দ্ৰ ডেকাৰ হাতে–ভৰিয়ে ধৰি উচুপি উঠিল৷

“হেই হেই কি অভদ্ৰ মানুহ তই? কথাবোৰ বুজি নলৱ কিয়? এইখন মাছ বজাৰ বুলি ভাৱিছ নেকি তই? দাম-দৰ কৰি আছ যে৷ কামটো অকলে কৰি তোৰ টকা সোপা কি মই অকলে গিলিম বুলি ভাৱিছ নেকি তই? হেৰৌ বুৰ্বকটো, চাহাবে বিশ হেজাৰৰ কমত কামটো নকৰে৷ ইমাণবোৰ মাটি-বাৰী মাফতে পাবি বুলি ভাৱিছ নেকি?” ফনিন্দ্ৰ ডেকাই ভেকাহি মাৰি কথা কেইটা ক’লে৷

কথাখিনি শুনি মহেন্দ্ৰ বৰাই বৰ দুখ পালে৷ বেচেৰাটো দহ বছৰ মানৰ পূৰ্বে নামনিৰ পৰা আহি ম’হঘূলি গাঁৱত উলাইছিল৷ এদিন সন্ধিয়া বেলিকা বীৰেশ্বৰ বৰাৰ ঘৰত ৰাতিটো কটাবলৈ সোমোৱা আলহী যুৱক মহেন্দ্ৰ যে চিৰদিনৰ বাবে সেইখন ঘৰতে কটাব লাগিব সেই কথা কোনেও কাহানিও কল্পনা কৰা নাছিল৷ ঘটনা ক্ৰমে সেয়াই হ’ল৷ বীৰেশ্বৰ মাষ্টৰৰ ঘৰৰ প্ৰতিজন সদস্যই মহেন্দ্ৰক সিহঁতৰ পৰিয়ালৰে সদস্য হিচাপে আকোঁৱালি ল’লে৷ একমাত্ৰ  জীয়েক পদুমীক ধেমাজীলৈ বিয়া দিছিল৷ কেইবছৰমানৰ পূৰ্বে তাই কৰ্কট ৰোগত আক্ৰান্ত  হৈ মৃত্যুক সাৱটি ল’লে৷ তাইৰ মৃত্যুৰ বেদনা মাৰ নৌযাওঁতেই একমাত্ৰ পুত্ৰ জীৱনৰো জীৱন বীণাৰ তাঁৰ ছিঙি গ’ল- দেউতাকক ডকা হকা দি কিনা দুই লাখ টকীয়া বাইকত উঠি লগ-সমনীয়াৰ সৈতে ষ্টানমেনৰ ভূমিকাত অৱতীৰ্ণ হ’বলৈ গৈ৷ ঘৰখনত থাকি গ’ল পুত্ৰ কন্যাৰ স্মৃতিৰ কৰুণ এক ঝণঝণনীৰ সুৰ৷ সান্ত্বনা দিবলৈ আছিল মাথো মহেন্দ্ৰ বোলা সেই নামনিৰ ল’ৰাটো৷ দুখ-বেজাৰত ভাগি পৰা বীৰেশ্বৰে নিজে এজন শিক্ষক হৈও ঘৈণীয়েকক সান্ত্বনা দিব নোৱাৰিলে৷ অসাৱধান ভাৱে বাইক চলাই উটনুৱা ল’ৰাবোৰ দুৰ্ঘটনাত মৃত্যু হৈ থকা দেখি দেখি দেউতাকে ল’ৰাটোক বাইক কিনি দিবই খোজা নাছিল৷ মাকেহে ল’ৰাৰ দুখ-বেদনা সহিব নোৱাৰি বাইকখন কিনি দিবলৈ দেতাকক টানি ধৰিলে৷ সেয়ে শোক-সন্তাপতে নোখোৱা নোবোৱাকৈ কিছু দিন কটাই বেমাৰী হৈ মাকজনীয়েও ইহ লীলা সম্বৰণ কৰিলে৷ ঘৰখনৰ এনে পৰিৱেশত মহেন্দ্ৰও ভাগি পৰিছিল৷ তথাপি সি তাৰ কৰ্তব্যত হেলা নকৰি অতি কষ্টেৰে আলপৈচান ধৰি দেউতাক(মহেন্দ্ৰই বীৰেশ্বৰক দেউতা বুলিয়ে মাতে আৰু তেনেদৰেই শ্ৰদ্ধা ভক্তিও কৰে)জীয়াই ৰাখিবলৈ চেষ্টা কৰিলে৷ শেষলৈ বীৰেশ্বৰে স্কুললৈ যাবলৈ অসমৰ্থ হৈ পৰাত দা-দৰমহাও বন্ধ হ’ল৷ মহেন্দ্ৰই দিন হাজিৰা কৰি আৰু অ’ত ত’ত ধাৰ-ধুৰ কৰি ঘৰখন চলাই গ’ল৷ অৱশেষত এদিন তাক অকলশৰীয়া কৰি থৈ দেউতাক বীৰেশ্বৰো এই পৃথিবীৰ মায়া এৰি গুচি গ’ল৷

দেউতাকৰ মৃত্যুৰ পিছত এদিন হঠাৎ দেবেন নেওঁগ নামৰ উকিলজন তাৰ ঘৰলৈ আহি ক’লেহি যে তাৰ দেউতাক বীৰেশ্বৰ বৰাই তেওঁৰ সকলো সা-সম্পত্তি তাৰ নামত উইল কৰি থৈ গৈছে৷ উকিল দেবেন নেওঁগে তাৰ প্ৰয়োজনীয় স্বাক্ষৰ নথি-পত্ৰত ল’লে আৰু আদালতৰ সকলো কাম শেষ কৰিলে৷ বাকী থাকিল মাথো ম’হঘূলি ৰাজহ চক্ৰ বিষয়াৰ কাৰ্যালয়ত নামজাৰিৰ কামটো৷ এই কামটোকে আজি দুটা বছৰ ধৰি অফিচলৈ বাটকুৰি বাই বাই সি কৰাই ল’ব পৰা নাই৷ নামজাৰিৰ কামটো হৈ গ’লে তাৰ চিন্তা এটা দূৰ হ’ল হেতেন-মহেন্দ্ৰই ভাৱিলে৷

“মনে মনে থাকিলি যে? মাটি নেলাগে নেকি তোক? এই মাটিবোৰৰ প্ৰতিবিঘাত পঁচিশ লাখ টকা হ’ল বুলি জাননে তই?”

ভাৱনাত ডুব গৈ থকা মহেন্দ্ৰই ডেকাৰ মাতত ঠটমট খাই গ’ল৷

“ছাৰ, মাটিৰ দাম যিমান লাখেই নহ’ওক কিয়, বিছ হেজাৰ টকানো মই ক’ত পাম? গতিকে মই যাওঁ ছাৰ৷ এই দহ হেজাৰ টকা ঘূৰাই দি বন্ধকী ৰখা মাটিখিনিকে মোকলাই লওঁগৈ,”কথাষাৰ কৈ মহেন্দ্ৰই দোৱাৰমুখ পালেগৈ, “মই আহিলোহে ছাৰ৷”

“এই মহেন্দ্ৰ, এই ক’ত যাৱ তই? টকাখিনি দি যা,” ফনীন্দ্ৰ ডেকাই ক’লে, “ইমাণ টকা লগত লৈ ঘূৰি ফুৰি মৰিব খুজিছনেকি? এইখিনি দি যা আৰু বাকীখিনি পিছত দিবি৷”

ডেকাৰ কথা মতে মহেন্দ্ৰ বৰা পুনৰ ঘূৰি আহিল আৰু এশ টকীয়া নোটৰ বাণ্ডিলটো ফনীন্দ্ৰ ডেকাৰ হাতত তুলি দিলেগৈ৷

টকাৰ বাণ্ডিলটো হাতত লৈ ফনীন্দ্ৰ ডেকাই তেওঁৰ টেবুলৰ ড্ৰয়াৰত ভৰাবলৈ তলমূৰ কৰোঁতেই সাধাৰণ পোচাকত থকা দুৰ্নীতি নিবাৰণ বিভাগৰ পুলিচৰ এটা দলে ন্যায়ধীশক লগত গৈ কোঠাটোত প্ৰৱেশ কৰে আৰু ফনীন্দ্ৰ ডেকাক উৎকোচৰ ধন লৈ থকা অৱস্থাত হাতে-লুটে ধৰা পেলাই গ্ৰেফ্টাৰ কৰি জেল হাজোতলৈ প্ৰেৰণ কৰে৷ ডেকা জেললৈ যোৱাৰ পিছত ম’হঘূলি ৰাজহ চক্ৰ বিষয়াৰ কাৰ্যালয়ত তৰুন বৰুৱাৰ কামকে ধৰি  যিমানবোৰ কাম পৰি আছিল সকলো ধুমুহাৰ গতিত হৈ উঠিল আৰু কোনো কামতে পলম নোহোৱা হ’ল৷

মহেন্দ্ৰ বৰাক ‘আতঙ্ক’ৰ সদস্য সকলে সম্বৰ্ধনা জনায়৷ ফনীন্দ্ৰ ডেকাৰ ঘৈনীয়েকে জেলত গিৰিয়েকক দিবলৈ নিয়া বস্তুবোৰৰ মাজত ওলোৱা ‘আতঙ্ক’ লিখা থকা টুপীটো দেখিহে ডেকাই ভেবা লাগি চাই ৰ’ল আৰু কথাবোৰ ভালদৰে বুজিব পাৰিলে৷                                                                                                 
০০০০০০০০০০০০০০)(০০০০০০০০০০০০০

Tuesday 1 December 2015

ফাঁচীবজাৰত আতঙ্ক

(‘আতঙ্ক’ৰ দ্বিতীয় খণ্ড)

“মানুহৰ নিজৰ প্ৰাণৰ প্ৰতি মমতা কিমান দেখিলি?” ধুনুৱে জোনাকক ক’লে, “আনৰ প্ৰাণৰ প্ৰতিও যদি মানুহৰ দয়া-মমতা থাকিল হেতেন তেন্তে গেমপাৰা হত্যাকাণ্ডৰ দৰে ঘটনা নঘটিল হয় আৰু আমিও দুৰ্জনহঁতৰ ‘প্ৰাণৰ মমতা’কে আলম কৰি লৈ সমাজৰ প্ৰচলিত আইনৰ বিপৰীতে গৈ নিস্বঃজনৰ প্ৰাণৰ মমতা আৰু জীয়াই থাকিবলৈ দুবেলা-দুমুঠি অন্ন লাভৰ ওপৰত গুৰুত্ব দি আমাৰ ববীয়াকৈ সমাজ সেৱা কৰিব লগা নহ’ল হয়৷ নহয়নে জোনাক?”

পেন্সন অফিচত চলি থকা দুৰ্নীতিৰ পৰা জ্যেষ্ঠ নাগৰিক সকলক সকাহ দিবলৈ সমৰ্থ হোৱাৰ পিছত ধুনু আৰু জোনাক যথেষ্ট উৎসাহিত হ’ল আৰু সিহঁতৰ পৰিকল্পনাৰ বিষয়ে জানিব পাৰি সিহঁতৰ অতি বিশ্বাসভাজন বন্ধু বৰ্গই আহি “আতঙ্ক” নামৰ সংগঠনটোত যোগদান কৰিব ধৰিলে৷ পেন্সন অফিচৰ আতঙ্কৰ বিষয়ে সিহঁতৰ শিক্ষা গুৰু চন্দন শৰ্মা ছাৰৰ বাহিৰে আন কোনেও একো জানিব নোৱাৰিলে৷ অন্যহাতে, পেন্সন অফিচৰ বিষয়া কৰ্মচাৰীয়েও সকলো কথা গোপনে ৰাখি নিকা ভাৱমূৰ্তিৰে কাম কৰি যাব ধৰিলে৷

****************

চন্দন শৰ্মা ছাৰৰ ঘৰৰ প্ৰতীক কোঠা৷ এক অতি গাম্ভীৰ্যপূৰ্ণ পৰিৱেশত শৰ্মা ছাৰে ধুনু আৰু জোনাকৰ সৈতে আলোচনাত মগ্ন৷

“বোপা ধুনু আৰু জোনাক, তোমালোক দুজনৰ হিয়া-মনৰ বতৰা পাই ততালিকে কথাখিনি আলোচনাৰ বাবে মাতি পঠালো৷ ভাৱিলো পলম কৰিলে হয়তু তোমালোকে ভুল কিছুমান কৰি পেলাবা৷”,শৰ্মা ছাৰে কথাষাৰ কৈ দুয়োৰে চকুলৈ চাই তেওঁলোকৰ প্ৰতিক্ৰিয়া লক্ষ্য কৰিলে৷

শৰ্মাছাৰৰ তীক্ষ্ণ দৃষ্টিত সিহঁত দুটাৰ এনে অনুভৱ হ’ল যেন ছাৰে ইতিমধ্যে সিহঁতৰ মন আৰু হৃদয়ৰ এক্সৰে সমাপন কৰি তাৰ ৰিপৰ্ট যোগাৰ কৰিছে৷ সিহঁতে ইটোৱে সিটোৰ চকুলৈ চাই ধৰা পৰি যোৱা চোৰৰ দৰে তলমূৰ কৰি থাকিল৷

“তোমালোক দুয়োকে মই আইন প্ৰৱৰ্তনকাৰী আৰু আইন বলবৎকাৰী স্বৰূপে দেখা পালে মোৰ জীৱন সাৰ্থক হ’ল হেতেন৷ আইন ভঙ্গকাৰী হিচাপে তোমালোকক দেখা পোৱাটো মই বাঞ্ছা নকৰোঁ,”শৰ্মাছাৰে কৈ গ’ল, “অৱসৰ প্ৰাপ্ত লোকসকলৰ পেন্সনৰ ধন পোৱাৰ ক্ষেত্ৰত তোমালোকে যি কৰিলা তাৰ বাবে তোমালোকে পুণ্যৰ ভাগ পাবা, কিন্তু আইন হাতত তুলি লোৱাটো জানো ঠিক কথা হ’ল?”

“ক্ষমা কৰিব ছাৰ,” ধুনুৱে ক’লে, “আমাৰ মতে প্ৰকৃততে আমি আইন হাতত তুলি লোৱা নাই, আমি মাথো দেশৰ অচল অৱস্থাটো প্ৰত্যক্ষ কৰি থাকিব নোৱাৰি ৰাইজক কিছু সকাহ দিব বিচাৰিছো৷ বিপৰীত কোণৰ পৰা দৃষ্টি নিক্ষেপ কৰি ভালদৰে ভাৱি চালে দেখা যায় যে দেশৰ দুৰ্নীতি পৰায়ণ তথা ঘোচখোৰ মখাইহে চৰকাৰৰ দুৰ্বলতাৰ সুযোগ লৈ আইন নিজৰ হাতত তুলি লৈছে আৰু অনীতি অনিয়মেৰে কাম কৰি জনসাধাৰণক হাৰহাস্তি কৰি গৈছে৷”

“ছাৰ, আমি মাথো তেনে দুৰ্নীতি পৰায়ণ লোকক বাধা প্ৰদান কৰি ৰাইজক কিছু সকাহ দিবলৈ চেষ্টা কৰিছো৷ তাতকৈ অধিক পদক্ষেপ লোৱা নাই৷”জোনাকে ক’লে৷

“তাতকৈ অধিক আগ নাবাঢ়িবা মোৰ সোণহঁত,” শৰ্মাছাৰে আকুলতা ভৰা কন্ঠস্বৰত ক’লে, “এখন গণতন্ত্ৰ ৰাষ্ট্ৰত জনতাৰ শক্তি তুলনা বিহীন৷ তাকে জগাই তুলিবলৈ আগুৱাই অহা সকলেই নেতা৷ এতিয়া প্ৰকৃত নেতাৰ অভাৱতেই ৰাইজে জ্বালা-যন্ত্ৰণা পাব লগা হৈছে৷ ভণ্ড নেতাৰ অতপালিত দুৰ্নীতিপৰায়ণহঁতে উল্লাসিত হৈ ৰাইজক বেতেৰি চেপি শালত মিঠাতেল উলিওৱা অৱস্থা কৰিছে৷

“ছাৰ, ইয়াতেই আমাৰ সমস্যাৰ উদ্ভৱ হৈছে,”ধুনুৱে ক’লে, “ৰাজনৈতিক দল আৰু তাৰ নেতাবোৰৰ দুঃচৰিত্ৰই আমাক হতাশ কৰি তুলিছে আৰু গণতন্ত্ৰৰ প্ৰতিও আমাৰ আস্থা নোহোৱা কৰি দিছে৷ মন্ত্ৰী, আমোলা, ঠিকাদাৰে ৰাজহুৱা স্বাৰ্থৰ হকে কাম নকৰি ব্যক্তিগত লাভৰ বাবে কাম কৰি গৈছে৷ আইন ৰক্ষাকাৰী পুলিচে চোৰ-ডকাইতৰ ভূমিকা লৈছে৷ ৰাইজে উশাহ-নিশাহ ল’ব নোৱাৰা অৱস্থা হৈছে৷ এক প্ৰকাৰে ক’বলৈ গ’লে জীয়াই থকাই টান হৈছে৷ সেয়ে আমি আইন হাতত ল’বলৈ যোৱা সকলকহে তেনে নকৰিবলৈ সঁকিয়াই দিছোঁ৷ তাতকৈ বেছি একো কৰা নাই ছাৰ৷”

“আমিও দেশত গণতন্ত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা হোৱাটো বিচাৰো,” জোনাকে ক’লে, “আৰু কোনেও যাতে আইন হাতত তুলি ল’ব নোৱাৰে, তেনে এক পৰিৱেশ ঘূৰি অহাটোকে কামনা কৰো৷”

“‘আতঙ্ক’ নামৰ সংগঠনটোৰ জড়িয়তে আমি মূলসুঁতিৰ পৰা আঁতৰি যাব খোজা নাই৷ মূলসুঁতিতে থাকি জনতাৰ ওপৰত শোষণ নিষ্পেষণ চলাই থকাহঁতক সঠিক পথলৈ ঘূৰাই আনিবলৈহে চেষ্টা কৰি যাব খুজিছো৷ সিহঁতবোৰে কৰা অবিচাৰ সহ্য কৰি যোৱাটোও পাপ নহ’ব জানো ছাৰ?”ধুনুৱে প্ৰশ্ন কৰিলে৷
চন্দন শৰ্মা ছাৰে প্ৰকৃততে কথাবোৰ ইমাণ দূৰলৈ চিন্তা কৰাই নাছিল৷ সেয়ে তেখেতে ধুনু আৰু জোনাকৰ কথাবোৰ বিনা প্ৰতিবাদেৰে শুনি যোৱাৰ বাদে উপায় নাছিল৷

ধুনুৱে কৈ গ’ল, “ছাৰ আমি ভগৱান শ্ৰীকৃষ্ণই কৰি যোৱা কামবোৰকে কৰিব বিচাৰিছো৷ তেওঁ ভগৱান বাবেই আইনলৈ ভয় নাছিল আৰু আমাৰ দেশৰ প্ৰচলিত আইনৰ প্ৰতি ভয় কৰিব লগীয়া আছে৷”

“কৃষ্ণ কৃষ্ণ কৃষ্ণ৷ তোমালোকক ভগৱন্ত কৃষ্ণই আইনৰ মেৰপেচত নপৰাকৈ ৰক্ষা কৰি যাওক৷ দয়া-মমতা হৃদয়ত লৈ মানৱীয় মূল্যবোধেৰে কাম কৰি যাবা, দেখিবা আইনও তোমালোকৰ পক্ষতে যাব৷” চন্দন শৰ্মা ছাৰে দীঘলীয়া হুমুনিয়াহ এটা কাঢ়ি ক’লে৷

ছাৰৰ কথাখিনি জোনাকহঁতৰ পক্ষত সমৰ্থন সূচক যেন হৈ পৰাত সিহঁত উৎফুল্লিত হৈ পৰিল৷

জোনাকে লগে লগে ক’লে, “তেনেহ’লে ছাৰ, আপুনি আমাৰ দলৰ উপদেষ্টা হিচাপে থাকি আমাৰ কাম কাজবোৰ নজৰ দি নিয়ন্ত্ৰণত ৰাখক আৰু আমাক প্ৰয়োজনীয় দিহা পৰামৰ্শ দিয়ক৷”

চন্দন শৰ্মা ছাৰ ভাৱুক হৈ পৰিল আৰু ভালেমান পৰ নিৰৱে থাকিল৷

“কিবা এটা কওক ছাৰ,”ধুনুৱে ক’লে, “দেশমাতৃৰ সেৱাৰ বাদে আমাৰ সংগঠনৰ কোনো অসৎ উদ্দেশ্য নাই৷”

“ঠিক আছে মোক কেইটামান দিন চিন্তা কৰিবলৈ দিয়া৷ মোৰ কেইজনমান অতি প্ৰিয় আৰু বিশ্বাস ভাজন বন্ধু আছে৷ তেওঁলোকৰ লগত কথাবোৰ আলোচনা কৰিলে কিবা অসুবিধা হ’ব নেকি?” চন্দন শৰ্মা ছাৰে সুধিলে
“নাই আমাৰ কোনো অসুবিধা নহয়৷ ছাৰ আপুনি আলোচনা কৰক৷” জোনাকে ক’লে৷

*****************

আলুৰ কিলো চল্লিশ টকা, পিয়াঁজৰ কিলো আশী টকা, সাধাৰণ মচুৰ দাইলৰ কিলো এশ ত্ৰিশ টকা৷ সমান্তৰাল ভাৱে অন্য খাদ্য সামগ্ৰীবোৰৰো দাম নিতৌ বৃদ্ধি পাব ধৰিছে৷ বঢ়া নাই কেৱল অসমৰ কৃষক শ্ৰমিকৰ শ্ৰমৰ মূল্য৷ চিঞৰি চিঞৰি টেটু ফালিও কৃষকে পোৱা নাই ধানৰ যথোচিত মূল্য৷ অন্যহাতে আকৌ আলু, পিয়াঁজ আৰু দাইল আদি বৰ্হি ৰাজ্যৰ পৰা অহা খাদ্য সামগ্ৰীসমূহৰ  কোনো নিৰ্ধাৰিত মূল্য নাই৷ যেয়ে যেনেকৈ পাৰে দাম বঢ়াই গৈছে৷ তাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰোঁতা নাই৷ চৰকাৰৰ যোগান বিভাগক সৰ্বস্তৰৰ লোকে গৰিহনা দিছে ; কিন্তু তাৰ তিল মানো প্ৰভাৱ পৰা নাই৷ সংবাদ মাধ্যমত স্পষ্টভাৱে প্ৰকাশ হৈছে যে চৰকাৰ চলাই থকা ৰাজনৈতিক দলটোৱে আগন্তুক নিৰ্বাচনৰ বাবে পাইকাৰী বিক্ৰেতাসকলৰ পৰা কোটি কোটি টকা সংগ্ৰহ কৰা বাবেই তেওঁলোকক লুন্ঠনৰাজ চলাই যাবলৈ অনুমতি প্ৰদান কৰিছে৷ তথাপিও চৰকাৰী পক্ষ নাচোৰবান্দা৷ ইফালে সৰ্বসাধাৰণ ৰাইজে জলাকলা দেখিছে৷

*****************

শতাধিক সদস্যৰে সৈতে ‘আতঙ্ক’ এক বলিষ্ঠ সংগঠন হৈ পৰিল৷ যুৱক-যুৱতী, পুৰুষ-মহিলা আৰু আনকি বয়োজ্যেষ্ঠ লোকসকলেও সংগঠনটোৰ উদ্দেশ্য আৰু কাম-কাজত মোহিত হৈ স্বেচ্ছাই যোগ দান কৰিলেহি৷ বিশেষকৈ যেতিয়া চন্দন শৰ্মা আৰু তেখেতৰ বন্ধু জ্যেষ্ঠ নাগৰিকসকলে ‘আতঙ্ক’ত যোগ দিলে, তেতিয়া অন্য লোকে বিনা দ্বিধাই সংগঠনটোত যোগ দিবলৈ আহিব ধৰিলে৷ সংগঠনৰ উদ্দেশ্যত যাতে ব্যাঘাত নজন্মে তাৰ বাবে প্ৰতিজন সদস্যই গোপনীয়তা ৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰধানতঃ গুৰুত্ব দিবলৈ এক আচুতিয়া প্ৰশিক্ষণ দিয়া হ’য়৷

অতি বিচক্ষণতাৰে ‘আতঙ্ক’ নামৰ সংগঠনটো চলাই যাবৰ বাবে ধুনু আৰু জোনাকে চন্দন শৰ্মা ছাৰকে ধৰি বয়োজ্যেষ্ঠ সকল তথা সংগঠনৰ আন আন পাৰদৰ্শী সদস্য সককলৰ লগত নিত্য নৈমিত্তিক কাম হিচাপে আলোচনাত মিলিত হয়৷ ইয়াৰ ফলশ্ৰুতি হিচাপেই ‘আতঙ্ক’ৰ ওপৰত যাতে কোনো ধৰণৰ কলঙ্কৰ চেকা নপৰে তালৈ লক্ষ্য ৰাখি অতি তীক্ষ্ণ বুদ্ধিমত্তা প্ৰয়োগৰ যোগেদি কৰ্ম পদ্ধতিত কিছু পৰিবৰ্তন ঘটোৱা হয়৷

******************

ফাঁচিবজাৰৰ আলু-পিয়াঁজৰ পাইকাৰী বিক্ৰেতা মদনলাল জৈনে বলেনৰ কাম-কাজত ইমানেই সন্তুষ্ট হ’ল যে এদিন ঘৈনীয়েক জানকী দেৱীৰ লগত বলেনৰ বিষয়ে আলোচনা কৰিলে৷

“বলেন ল’ৰাটো বৰ বিশ্বাসী”,মদনলাল জৈনে ঘৈনীয়েকক উদ্দেশ্যি ক’লে, “এনে বিশ্বাসী ল’ৰা এটা বিচাৰি পোৱা টান৷ তাৰ সততাৰ প্ৰমাণ চাবলৈ মই ঘৰৰ ইফালে সিফালে অ’ত ত’ত তিনিখন হেজাৰ টকীয়া নোট পেলাই থ’লো৷ বলেনে ঘৰ চাফাই কৰোতে নোট কেইখন পাই ততালিকে মোক দি গ’লহি৷”

“ঠিকেই কৈছে আপুনি৷ বলেন ল’ৰাটো অতি বিশ্বাসভাজন, তাৰ প্ৰমাণ ময়ো পাইছো৷ গা ধুবলৈ গৈ মই নেকলেছ ডাল বাথ ৰূমত এৰি আহিছিলো৷ বেচেৰাটোৱে ইমান মূল্যবান বস্তুটোলৈও মোহ নকৰি আনি মোক দি গৈছে৷ ইয়াৰ দৰমহা কিছু বঢ়াই দিয়কচোন৷”

“ওঁ, ঠিকেই৷ দৰমহা কিছু বঢ়াই দিম৷ তাৰ মনটো ভাল লাগিব আৰু দুগুণ উছাহত কামবোৰ কৰিব৷ বলেনৰ চকুৰ আগতে মন্ত্ৰীসকলৰ লগত আমাৰ টকা-পইচাৰ ইমান ডাঙৰ ডাঙৰ লেন-দেন হৈ থাকে যেতিয়া বলেনক যিকোনো উপায়েৰে লগতে ৰাখিব লাগিব, তাক আঁতৰি যাবলৈ দিলে বিপদ হ’ব৷ এইটো কথা যোৱা কালি যোগান মন্ত্ৰী ভাগ্যধৰ ফুকনেও মোক কৈছিল৷” জৈনে অতি নিম্ন স্বৰত ফুচফুচাই কোৱাৰ দৰে ঘৈনীয়েকক কথা খিনি ক’লে৷

******************

যোগান মন্ত্ৰী ভাগ্যধৰ ফুকনৰ গা-মন সকলো আজি কিছু দিনৰ পৰা ইমানেই ভালে চলি গৈছে যে তেওঁ ভাৱিবলৈ বাধ্য হৈছে যে ভগৱান তেওঁৰ প্ৰতি সু-প্ৰসন্ন হৈছে৷ নহ’লেনো কেনেকৈ হঠাৎ পীড়া দি থকা  পুৰণি বেমাৰ আজাৰবোৰ নোহোৱা হ’ব আৰু কোটি কোটি ধন ঘৰলৈ অহা সত্ত্বেও কোনেও তিলমানো ভূ নোপোৱাকৈ থাকিব? আগন্তুক নিৰ্বাচনত উঠি এই ধনবোৰ ব্যয় কৰাতকৈ সযতনে লুকাই ৰাখিব পাৰিলে তেওঁৰ ভৱিষ্যতৰ  সাত পুৰুষেও ভোগ কৰি শেষ কৰিব নোৱাৰিব৷ ‘জনসাধাৰণে শাওপাত দিলে বুলিয়েই লাগি যাব নেকি? ভগৱান নাই জানো?  ঘৰৰ মন্দিৰত পূজাৰীৰ হতুৱাই ভগৱানক নিতৌ তিনিবাৰ পূজা দিয়াইছো, সেয়া কি অথলে যাব?’ কথাবোৰ ভাৱি ভাৱি মনটো বেছ মুকলি লাগি গ’ল ভাগ্যধৰ ফুকনৰ৷

“ছাৰ ,বহকহি আহক৷ মই আপোনাৰ বিষ বিষ যেন লাগি থকা ভৰিখন মালিচ দি থৈ আপোনাৰ পোচাক যোৰ ইস্ত্ৰী কৰি দিওঁ৷ আহক ছাৰ৷”

পৰিচাৰিকা অনামিকাই কথাখিনি ক’লতহে ভাগ্যধৰ ফুকনৰ মনত পৰি গ’ল সেই পুৱা বেলা তাইক কোৱা কথাষাৰ৷ ভাগ্যধৰে তাইক সোঁভৰিটোত বিষ বিষ যেন লাগি আছে বুলি মিছাকৈ কৈছিল-তাইৰ কোমল হাতৰ স্পৰ্শ লাভ কৰাৰ উদ্দেশ্যৰে৷

বেচেৰী অনামিকাজনীয়ে কিমান যে আলপৈচন নধৰিব ভাগ্যধৰ ফুকনক! ইফালে আকৌ বাইদেউজনী ঘৰত  নাথাকিলে ছাৰটো কিবা চঞ্চল আৰু নিৰ্লজ স্বভাৱৰ হৈ পৰেচোন৷ ভাৱিলে লাজ লাগি যায় অনামিকাৰ……!

***********************

কিবা এক মায়াবী খেলাৰ দৰে হঠাৎ পাইকাৰী ব্যৱসায়ী জৈনৰ ঘৰৰ পৰা বলেন নামৰ বিশ্বাসী ল’ৰাটো আৰু যোগান মন্ত্ৰী ভাগ্যধৰ ফুকনৰ ঘৰৰ পৰা অনামিকা নামৰ পৰিচাৰিকা গৰাকী একে সময়তে অদৃশ্য হৈ গ’ল৷ ইফালে তেওঁলোকৰ ষ্টিং অপাৰেশ্বন(Sting Operation) সফল হোৱাত ‘আতঙ্ক’ৰ সদস্যসকলৰ মাজত আনন্দৰ জোৱাৰ উঠিল৷

সমগ্ৰ দেশৰ জনতাই যেতিয়া টি. ভি.ৰ পৰ্দাত স্পষ্ট ভাৱে দেখিলে যে আলু পিয়াঁজৰ ব্যৱসায়ী মদন লাল জৈনৰ ঘৰলৈ গৈ যোগান মন্ত্ৰী ভাগ্যধৰ ফুকনে কোটি টকাৰ উৎকোচ লৈ আলু পিয়াঁজৰ দাম বৃদ্ধি কৰিবলৈ জৈনক পৰামৰ্শ দিছে আৰু ঘৰত বনকৰা অপ্ৰাপ্ত বয়স্ক যুৱতীৰ ওপৰত পিতৃ বয়সৰ ভাগ্যধৰ ফুকনে যৌন নিৰ্যাতন চলাইছে তেতিয়া দৰ্শকবৃন্দইও লাজতে তলমূৰ কৰিলে৷ সমগ্ৰ দেশেই যেতিয়া ধিক্কাৰ দিব ধৰিলে, তেতিয়া ভাগ্যধৰ ফুকনক তেওঁৰ দলৰ পৰা বৰ্খাস্ত কৰা হ’ল৷ আইনৰ মেৰপেচৰ পৰা ৰক্ষা পৰিবলৈ চেষ্টা কৰি কিছু দিন অ’ত ত’ত আত্মগোপন কৰি কৰি ভাগৰি পৰি অৱশেষত অগ্ৰিম জামিন লাভ কৰিব নোৱাৰি বাধ্যত পৰি যোগান মন্ত্ৰী ভাগ্যধৰ ফুকন আৰু আলু পিয়াঁজৰ পাইকাৰী ব্যৱসায়ী মদনলাল জৈনে দাড়ি-গোফেৰে ভোবোৰাটিহঁত হৈ ন্যায়ালয়ৰ ওচৰত আত্ম সমৰ্পণ কৰেগৈ৷ ভাগ্যধৰ ফুকনৰ মীন্ত্ৰত্ব-বাব যোৱাৰ ওপৰিও তেওঁৰ বিধায়ক পদো খাৰিজ কৰা হ’ল৷

ভাগ্যধৰ ফুকন আৰু মদনলাল জৈন দুয়ো জেলৰ কয়েদী হৈ থাকোঁতেহে তেওঁলোকৰ ঘৰত দুটা আচহুৱা ধৰণৰ টুপী আৱিষ্কাৰ হৈছিল য’ত লিখা আছিল-‘আতঙ্ক’৷
০০০০০০০০০০০০)(০০০০০০০০০০০                                                

Saturday 28 November 2015

ককাৰ জুহালখনি

( এটি কবিতা)

শুন হেৰৌ পো-নাতি,
লাগে মোক চাহৰ বাতি৷

পাত আকৌ জুহালখন
নাভাঙিবি মোৰ মন৷

চহকীৰ বৰ ভেম এতিয়াই এৰি দে
খৰি খেৰ গোটাই মোক জুইকুৰা ধৰি দে৷

হয় যদি লেতেৰা তহঁতৰ পকীঘৰ
জুহাল পাতিবলৈ আছে নহয় গোদামঘৰ৷

গাটো গৰম নহ’লে এনেহেন জাৰত
নোৱাৰো থাকিব মই তহঁতৰ ঘৰত৷

আছে মোৰ জী-নাতি
সদায়ে থাকে মোক মাতি৷

গাঁৱত সিহঁতৰ ঘৰ
থাকি পাওঁ আৰাম বৰ৷

জাৰৰ দিনত জুহালত সাধু কথা কওঁ
তাৰে মাজে মাজে চাহৰ জুতি লওঁ৷

মইনাহঁতে সাধু শুনি টোপনি যায়
আমিও শুই থাকো ভাত মুঠি খাই৷

পুৰণি কথা মোৰ মনত পৰে
পুৱাতে আইয়ে জুইকুৰা ধৰে৷

ঘৰৰ আটাইবোৰে বেৰা মাৰি ধৰোঁ
জুই ফুৱাবলৈ পীৰাবোৰ পাৰোঁ৷

জুইকুৰাৰ ওপৰত কেটলিটো থাকে
পানী উতলিলে আইয়ে চাহপানী বাকে৷

গুৰকণৰ লগত চাহ খাই ভাল লাগে৷
তেহে যেন মানুহবোৰ টোপনিৰ পৰা জাগে৷

তেহেলৈ আইয়ে গাখীৰ খীৰাই আনে
জনপান দিবি আই, কওঁ কাণে কাণে৷

আইয়ে বোলে ৰচোন গাখীৰকণ পগাই লওঁ
সৰখিনি ঘিঁউ বনাবলৈ মলাত কাঢ়ি থওঁ৷

গাখীৰ নমাই আইয়ে চৰুটো পাতে
চেৱা-দিয়া বৰাজলপান বনাই দিয়ে তাতে৷

হাতে হাতে লৈ আমি বাটি দিওঁ পাতি
জলপানৰ লগত দিয়ে গাখীৰ খাতি৷

জুহালত আলু পুৰি খাই ভাল লাগে
যদিওবা দুই এটাহে পৰে ভাগে ভাগে৷

নৈ বিল পুখুৰীত বৰশী বালো
জুহালত মাছ পুৰি কিমান যে খালো৷

জুহালতে পুৰিছিলো হাঁহ পাৰৰ ঠেং
ভাগ বটাই খাওঁতে লাগে বৰ জেং৷

ফেঁহু চুঙা , চুঙা চাউল জুইত পুৰি লৈ
হেঁপাহত ৰৈ থাকোঁ জুতি ল’বলৈ৷

পেহীয়ে পোৰা আলুত পকা আঙঠা দি লয়
মিঠা তেল ঢালি দি তাতে ঢাকন মাৰি থয়৷


এইদৰে তেল মাৰি আলু পিটিকা খাই
আলহী ঘৰৰ পৰা নেযায় হে নেযায়৷

জুহালতে দিহা দিয়ে কোনে কি কৰিব
সৰু বৰ ভাগে ভাগে দায়িত্ব পৰিব৷

জুহালৰ খৰি-কাঠ বিচাৰি গৈ
কাঠনিত সোমাইছিলো দা-কুঠাৰ লৈ৷

বেত কাঁইটৰ পৰা বাচিবলৈ
কাঠৰ ফানটি পিন্ধি লৈ৷

কিমান যে আনিলো খৰি
ভাৰ কৰি কৰি৷

গধূলি  গৰু বান্ধি হাত ভৰি ধুই
পিৰালিতে টেঁটু ফালোঁ  ধৰিলিনে জুই?

জাৰ কালি আলহীয়ে জুই ফুৱাই ভাল পায়
ইঘৰ সিঘৰৰ কথা এফালৰ পৰা গাই যায়৷

জুইতে ফটফটাই বুঢ়ী আইয়ে সৰিয়হ ফুটাই
ঘৰৰ কেঁচুৱাৰ মুখ লগা ভঙায়৷

জুহালতে আইতাই খুন্দনাটি লৈ
তামোল খুন্দি থাকে সাধু কথা কৈ৷

পকা অঙঠাৰ মাজত বিন্ধনা থয়
টটকৈ ৰঙা হ’লে উলিয়াই লয়৷

বিন্ধা কৰি বনায় উঘা-চেৰেকী
এতিয়া চোন তাৰ নাইয়ে চানেকি৷

জ্বলি থকা খৰিৰে আমাৰ বৰপিতাই
বৰ আৰামত চুৰটটৌ জ্বলায়৷

কেঁচা খৰিৰ ধোঁৱাই যেতিয়া চকু পোৰে
লাগনি খৰিলৈ মনত পৰে৷

আমাক পাঁচি বাইটিয়ে লাগনি খৰি অনাই
জুহালতে চিৰা-মুড়ি পিঠা-পনা বনায়৷

খেদিলেও দূৰ হৈ নেযায় মেকুৰী
চাপি আহে জুইকুৰাৰ উম বিচাৰি৷

জুইকুৰা নুমালে এঙাৰকণ পাওঁ
দাঁত কেইটা মাজি মাজি মুখ ধুব যাওঁ৷

জুহালৰ ফুটছাই পেলনি নেযায়
বাচন ধুবলৈ তাতকৈ একো নাই৷

জম্মু কাশ্মীৰত বুকুতে লৈ ফুৰে জুইকুৰা
নাম দি লৈছে তাৰ কাংৰা৷

পানী লগা জ্বৰ  হ’লে
ভাল হয় সেক দিলে৷

জুইৰ গুণ বখানি কৰিব নোৱাৰো শেষ
সাৱধান ন’হলেহে পুৰি যায় কেশ৷

এতিয়া তহঁতৰ জুহালেই নাই
কিনো হ’ব লাভ এইবোৰ গাই?

ভাত খাৱ গেচত ৰান্ধি
বেমাৰবোৰ থৈছ পেটত বান্ধি৷

জুইকুৰা ধৰিব নোৱাৰ তই
জী নাতিৰ ঘৰলৈয়ে যাওঁগৈ মই৷


হেৰৌ নাতি
টেকেলী কাটি৷


০০০০০০০০০০)(০০০০০০০

সংশ্লিষ্ট বিষয়-ববীয়াৰ ভুলৰ বাবে কিয় নিমাষিত গ্ৰাহকে জৰিমনা ভৰিব লাগে ?

ভাৰতীয় জীৱন বীমা নিগমৰ কাৰ্যালয়ত মোৰ এক তিক্ত অভিজ্ঞতা হ’ল৷ এনে অভিজ্ঞতা যে কেৱল মোৰেই হৈছে এনে নহয়, বহুজন গ্ৰাহকৰে এনে তিক্ত অভিজ্ঞতা হোৱা বুলি আমাক জনাইছে৷ সেয়ে ৰাইজক কথা খিনি মুকলিকৈ জনাওঁ বুলি ভাৱিলো৷

মই ২৮/৭/১৯৯৮ তাৰিখে ভাৰতীয় জীৱন বীমা নিগমৰ এটা শাখাত ২৫,০০০/=টকাৰ এখন জীৱন বীমা পলিচী খুলিছিলো৷ পলিচীখনত মোৰ জন্মৰ তাৰিখ ০১/৩/১৯৫৪ লিখা আছে আৰু সেইমতে পলিচীখনৰ মাহেকীয়া কিস্তি ৯২/=টকা ধাৰ্য কৰা বুলি লিখি দিছে৷ তাত ম্যাদ পূৰ্ণ হোৱা তাৰিখ ২৮/৭/২০২৮ লিখি জ্যেষ্ঠ শাখা পৰিচালকে মোক প্ৰদান কৰা দিন ধৰি মই প্ৰতিমাহে ৯২/=টকাকৈ মোৰ মাহেকীয়া দৰ্মহাৰ পৰা কটাই প্ৰিমিয়াম দি আহিছিলো ; কিন্তু মোৰ চাকৰিৰ অৱসৰৰ পিছত যেতিয়া নিজে প্ৰিমিয়াম জমা দিবলৈ যাওঁ তেতিয়া মোক জনোৱা হয় যে মোৰ কেইবাটাও প্ৰিমিয়াম দিয়া হোৱা নাই, সেই থাকি যোৱা প্ৰিমিয়াম সুতসহ জমা দিব লাগে৷ মই শাখা পৰিচালকক সুধাত তেওঁ বিনম্ৰভাৱে নিজৰ দোষ স্বীকাৰ কৰি ক’লে যে অফিচৰ কামবোৰ কমপিউটাৰ যোগে কৰিবলৈ যাওঁতে কিবা খেলিমেলি হ’ল আৰু সেয়ে বহুতো গ্ৰাহকে ধন ভৰিব লগা হ’ল৷ তেওঁৰ কথাতে পতিয়ন গৈ ময়ো আন গ্ৰাহকসকলৰ দৰে ধন ভৰি দিলো৷ তাৰ পিছত মাহে মাহে প্ৰিমিয়াম দি থাকি অৱশেষত যেতিয়া পলিচীখনৰ প্ৰিমিয়াম বছেৰকীয়া কৰিবলৈ গ’লো, তেতিয়া হিচাপ নিকাচ কৰি কোৱা হ’ল যে বয়স ভুলকৈ হিচাপ কৰা বাবে মোৰ পৰা ৯৪/=টকা প্ৰিমিয়ামৰ ঠাইত ৯২/=টকাকৈ লোৱা হৈছিল৷ এতেকে প্ৰতিমাহে ২/=টকাকৈ অতীতৰ সমগ্ৰ কালছোৱাৰ বাবে অতিৰিক্ত ৪০৮/=টকা আৰু তাৰ সুত ৩৯/=টকা  অৰ্ধাৎ সৰ্বমুঠ ৪৪৭/=টকা মই ওপৰঞ্চি জমা দিব লাগে৷

এতিয়া মোৰ প্ৰশ্ন হ’ল ভাৰতীয় জীৱন বীমা নিগমৰ বিষয়াৰ ভুলৰ বাবে এজন গ্ৰাহকে কিয় ধন/সুত ভৰিব লাগে ? এয়া এক অন্যায় অথবা শোষণ কৰা হোৱা নাই জানো? সহ্য কৰি গৈ থকাটো উচিতনে?
*****************


Friday 27 November 2015

বনগীত এফাঁকি গাওঁ

(এটি গীত)

বনঘীত এফাঁকি গাওঁ
মোৰ লাহৰী অ’
সুৰটি বিচাৰি পথাৰে পথাৰে
ধাননীৰ আলিৰে
মই যে আগুৱাই যাওঁ
মোৰ লাহৰী অ’
মই যে আগুৱাই যাওঁ৷

দূৰণীৰ পথাৰত তোমাকে দেখা পাওঁ
বনগীতৰ সুৰটি বুকুতে বান্ধি লৈ
আছা তুমি ধানে দাই
মোৰ সপোনৰ পৰিটি হৈ

বন গীত এফাঁকি……….
মই যে আগুৱাই যাওঁ৷

বনগীতৰ সুৰ লহে পহে কৰি
উঠা নমা কৰে
মোৰে মন বিৰিনা
ফাগুণৰ বতাহত
হালিজালি নাচিব ধৰে৷
বন গীত এফাঁকি…..
মই যে আগুৱাই যাওঁ৷

দিবানে তোমাৰ সুৰ
মোৰ উকা গীতত
কাষ চাপি যাওঁ মই
মায়া ভৰা সেই সুৰত
থাকিবানে মোৰে কাষৰত৷

বন গীত এফাঁকি….
মই যে আগুৱাই যাওঁ৷
-----০--------

Monday 23 November 2015

পৃষ্ঠভংগ

(এটি কবিতা)

‘এতিয়া মানুহে মানুহক দংশন কৰিব’
 বুলি কৈ নাগৰাজে সাপবোৰ বান্ধি থ’লে,
 মানুহতকৈ এতিয়া বেছি ৰং সলাব নোৱাৰোঁ
 বুলি চুইচাইদ নোট লিখি  
 কোকলোঙাই আত্মহত্যা কৰিলে,
 শগুণবোৰ ক’ৰবালৈ গুচি গ’ল  
 যিহেতু সিহঁতেও বুজি পালে
 ‘মানুহেও আমাতকৈ বেছিকৈ
 বলপূৰ্বক কাঢ়ি আজুৰি খাব পাৰিব’,
 এইটো দেখি কুকুৰো মুৰ্চ্ছা গ’ল  
 যে ‘আমাতকৈ মানুহে    
 বেছিহে পদলেহন কৰিব পাৰে৷’

০০০০০০০০০)(০০০০০০০০


 বি;দ্ৰ; দ্মূল হিন্দী কবি অশোক প্ৰিয়দৰ্শী                                    

Saturday 21 November 2015

হাঁহি

(এটি বিহু সুৰীয়া গীত)

হাঁহিবানে ঐ হাঁহিবানে ঐ, নাচনী
হাঁহি হাঁহি নাচিবানে ঐ.......৷

নৈৰে পাৰতে বৰ গছৰ তলতে
চেনাই মোৰ ঐ বিহুৰ তলিতে
ঢোলে দগৰিলে পেঁপাটি বাজিলে
ফুলাম বিৰিষতে কুলিয়ে বিনালে
দেহা মন জুৰুৱা পচোৱা বলিছে
উলাহতে দেওদি কঁহুৱা হালিছে৷

হাঁহিবানে ঐ হাঁহিবানে ঐ, নাচনী
হাঁহি হাঁহি নাচিবানে ঐ………৷

আজি বিহু বুলি মৰম আকলুৱা
চকুলৈ নোচোৱা কিয় এনেকুৱা
কিয় মন নোবুজা মোৰ
বিহুগীতৰ হেৰাই যায় সুৰ
অবুজন ভাষাবোৰ বুজিব নোৱাৰো
অ মোৰ আলাসৰ লাৰু৷

হাঁহিবানে ঐ হাঁহিবানে ঐ, নাচনী
হাঁহি হাঁহি নাচিবানে ঐ……….৷

তোমাৰ  হাঁহিতে  বহাগৰ  কপৌ  ফুল
দেখি  মন  উগুল  থুগুল
কল্পনা  কৰিছো  মনতে  ভাৱিছো
হিয়াৰ  একোণতে  জুকিয়াই  ৰাখিছো
 মোৰে  নাচনীতোমাৰে  ছবিটি
অতি  হেপাহেৰে  বুকুতে  সাৱতি৷

হাঁহিবানে ঐ হাঁহিবানে ঐ,নাচনী
হাঁহি হাঁহি নাচিবানে ঐ………৷

০০০০০০০০০)(০০০০০০০

Saturday 14 November 2015

বাঁক

পাহাৰীয়া নৈখনৰ যিমানে ওপৰলৈ গৈ আছো সিমানে বেছিকৈ মাছ পাবলৈ ধৰাত আমি মাজ নিশা যে হ’ল গমেই নাপালো ৷ পটে নৈত মাজে মাজে কোনো কোনো দিনত বহুত মাছ ভৈয়ামৰ পৰা পাহাৰৰ ফালে গতি কৰে ৷ কেৱল পটে নৈতে নহয় , জোনাই মহকুমাৰ প্ৰত্যেকখন নৈতে  এই দৰে মাছ ওলায় ৷ মাছ ওলোৱা বুলি খবৰ পালেই নৈত মাছ ধৰা মানুহবোৰ উবুৰি খাই পৰেগৈ ৷ পিছে আজি পটে নৈত মাছ উজুৱা কথা কীৰ্ত্তিকান্ত আৰু মোৰ বাহিৰে আন কোনেও গম নাপায় ; কাৰণ , গধূলি আমি মাছলৈ অহাৰ পিছৰ পৰাহে মাছবোৰ উজাবলৈ আৰম্ভ কৰিছে ৷

মোৰ হাতত টৰ্চলাইট আৰু কীৰ্ত্তিকান্তৰ  হাতত মাছ কটা দাখন আৰু ককালত বান্ধি লোৱা খালৈটো ৷ মই  পাহাৰীয়া নৈখনৰ  তলি জিলিকি থকা ফটফটীয়া পানীলৈ টৰ্চৰ পোহৰ পেলাই দিওঁ আৰু সি পৈনত মাছুৱৈৰ পাৰ্গতালি প্ৰদৰ্শন কৰি দাৰে ঘপিয়াই মাছবোৰ কাটি কাটি খালৈত ভৰাই গৈ থাকে৷ এইদৰে আমি নৈয়েদি বহুদূৰ আগুৱাই গ’লো ৷

 “বৰাচাৰ , মই খাওঁ দেই , বেয়া নাপাব ৷ বৰ ভোক লাগিছে ৷” কীৰ্ত্তিকান্তই কথাষাৰ কৈয়ে
খালৈৰ পৰা আধা কটা ধুনীয়া মাছ এটা উলিয়াই কেঁচাই কেঁচাই খাবলৈ ধৰিলে ৷ হতবাক হৈ তাৰমুখলৈ
চাই উচপ খাই গ’লো ৷ তাৰ মুখৰ অবয়বটো যেন সলনি হৈ গৈছে –এনে লাগিল৷

 কি? তেনেহলে এইটো কীৰ্ত্তিকান্ত নহয়নেকি ? কথাটো মই ভাৱি চালো ৷ অ’ সেই কাৰণে আজি তাৰ কথাবোৰ কিবা ধৰণৰ হৈছে৷ এনেয়ে কাহানিও সি নোকোৱা কথা কিছুমান আজি কৈছিল ৷ মই কিবা তাবিজ-চাবিজ পিন্ধি আহিছো নেকি বুলি সুধিছিল আৰু মই তন্ত্ৰ-মন্ত্ৰ কিবা  জানোনে নাজানো তাকো সুধিছিল ৷ কথাটো ভাৱি শেষ হ’বলৈয়ে নাপালে সি নৈৰ পাৰৰ পৰা ডাঙৰ কেঁকোৰা এটা ধৰি আনি কামোৰ মাৰিলে ৷ লগে লগে তাৰ পেটত থকা কণ কণ পোৱালিবোৰ ওলাই কীৰ্ত্তিকান্তৰ গালে – মুখে  যেনি তেনি বগাই যাব ধৰিলে ৷  তাৰমুখৰ কোণেদি বৈ যোৱা তেজৰ সুঁতিটোৱে তাক অধিক বিভৎস ৰূপ দিছিল ৷

এইটো জোনাকী বালিকা মধ্য ইংৰাজী বিদ্যালয়ৰ প্ৰধান  শিক্ষক কীৰ্ত্তিকান্ত বৰুৱা হ’বই নোৱাৰে ৷ এইবাৰ মই দৃঢ় হ’লো আৰু তাক তাতে এৰি টোঁৱাই-ভিৰাই ঘৰৰ ফালে দৌৰিব ধৰিলো ৷ ঘৰ গৈ পোৱাত  গৃহিনীয়ে মোৰ পুতৌ লগা অৱস্থা দূৰ কৰিবলৈ জুইত সৰিয়হ ফুটাব ধৰিলে ৷ গাৰ পৰা কেইবা দিনলৈ জ্বৰ এৰা নিদিয়াত অফিচলৈকে যাব নোৱাৰিলো ৷

 মোৰ বাৰু যি ঘটিবলৈ আছিল ঘটিল ; কিন্তু কীৰ্ত্তিকান্তৰ খবৰটো শুনিহে দুখ লাগিল ৷ তাক মই মাছ
মাৰিবলৈ লগ নধৰা হ’লে চাগৈ তাৰ এনেদৰে অকাল মৃত্যু নঘটিল হেতেন ৷

-------------------------সমাপ্ত-------------------------

Wednesday 11 November 2015

কৃষকৰ আত্মহত্যা সন্দৰ্ভত কিছু চিন্তা

কৃষকৰ আত্মহত্যা সন্দৰ্ভত দেশৰ সংবাদ মাধ্যমসমূহত অলপতে প্ৰকাশ পোৱা শিহৰণকাৰী বাতৰিটো হৈছে-- চলিত বাৰিষাত বৰষুণৰ মাত্ৰা ৫০শতাংশৰো কম হোৱাত খেতি কৰিব নোৱাৰি মহাৰাষ্ট্ৰৰ কৃষকসকল হতাশাগ্ৰস্ত হৈ পৰিছে আৰু এনে সংকটৰ বাবে বিশেষকৈ মাৰাঠৱাড়া অঞ্চলৰ বহুকেইজন কৃষকে আত্মহত্যাৰ পথ বাছি লৈছে৷ চলিত বৰ্ষৰ আঠ মাহত চৰকাৰী তথ্যমতে ভয়ানক ছবি প্ৰকট হৈছে৷ যোৱা ২০১৪ চনৰ ডিচেম্বৰ মাহৰলৈকে এইটো অঞ্চলত মাহে ৪৭ জন কৃষকে আত্মহত্যা কৰিছিল; কিন্তু চলিত বৰ্ষৰ অৰ্থাৎ ২০১৫ চনৰ আঠটা মাহত এইটো অঞ্চলত আত্মহত্যাৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পাব ধৰিছে৷ চৰকাৰী পৰিসংখ্যামতে, মাৰাঠৱাড়াৰ আঠখন জিলাত যোৱা আঠটা মাহত মাহে ৬৯ জন কৃষকে আত্মহত্যাৰ পথ বাছি লৈছে৷
  
কিছু দিনৰ পূৰ্বেও উত্তৰ ভাৰতত আবতৰীয়া বৰষুণে হেজাৰ হেজাৰ বিঘা শস্য চপোৱাৰ আগতেই নষ্ট কৰা বাবে অতি কমেও ৩০ জন খেতিয়কে আত্মহত্যা কৰা বুলি কোৱা হৈছে৷ ভাৰতৰ বতৰ বিজ্ঞানীসকলৰ মতে, এটা শতিকাৰ ভিতৰত যোৱা মাৰ্চ মাহটোৱেই আছিল সৰ্বাধিক সেমেকা মাৰ্চ৷ মূল্য নিৰ্ধাৰণে ইংগিত দিছে যে দিল্লী, হাৰিয়ানা, পঞ্জাব আৰু ৰাজস্থানৰ দৰে ৰাজ্যত হেজাৰ হেজাৰ হেক্টৰ শস্য নষ্ট হয়৷ কৃষকে হতাশাগ্ৰস্ত হৈ কয়, ‘আমাৰ অৱস্থা বেয়াৰ ফালে ঢাল খাই গৈ আছে, কিন্তু আমি একো কৰিব নোৱাৰোঁ, আমাক ৰক্ষা কৰিবলৈ কোনো নাই, চৰকাৰৰ ওপৰতো আমাৰ ভৰশা নাই৷ আমি নিজে যি কৰিব পাৰোঁ তাৰ জড়িয়তেই তিষ্ঠি থাকিব লাগিব৷’

হতাশাত খেতিয়কে আত্মহত্যা কৰাটো ভাৰতত নতুন কথা নহয়৷ ধাৰাবাহিকভাৱে চৰকাৰসমূহে এইবোৰৰ সৈতে মোকাবিলা কৰিবলৈ সংগ্ৰাম চলাই আহিছে৷ প্ৰায়ে অভিযোগ কৰা হয়, খৰাং অৱস্থা আৰু ধুমুহাৰ বাবে ঋণ বেয়া হোৱাৰ লগতেই সকলো মৃত্যুৰ যোগসূত্ৰ আছে৷  ইয়াতে মন কৰিব লগীয়া কথাটো হ’ল যে, ভাৰতৰ লাখ লাখ কৃষকে বিগত ৰাষ্ট্ৰীয় নিৰ্বাচনত নৰেন্দ্ৰ মোডী চৰকাৰলৈ সমৰ্থন আগ বঢ়াইছিল আৰু তাৰ ফলস্বৰূপে কৃষকসকলে খৰতকীয়া আৰু কাৰ্যকৰি ব্যৱস্থাৰ আশা কৰিছিল৷

 বেয়া বতৰৰ ফলত খেতি নষ্ট হোৱা হেতু বলে নোৱাৰা পৰিমাণৰ ধাৰ লগাৰ পাছত মহাৰাষ্ট্ৰৰ বহুতো খেতিয়কে আত্মহত্যা কৰে৷ খেয়ালী শিলাবৃষ্টিয়ে শস্য নষ্ট কৰাৰ পাছত পশ্চিম মহাৰাষ্ট্ৰত বিয়পি পৰা আত্মঘাতীৰ বৰ্ণনা সমাজ কৰ্মী আৰু ৰাজনৈতিক ব্যক্তিসকলে দিছে৷

কিছুদিনৰ পূৰ্বে ঘটি যোৱা  গজেন্দ্ৰ সিঙৰ আত্মহত্যাৰ গোচৰটোত দিল্লী পুলিচে তেওঁলোকৰ এজাহাৰত খেতিয়কজনক ৰক্ষাৰ প্ৰচেষ্টাত বাধা প্ৰদান কৰা বুলি আম আদমী পাৰ্টি আৰু তেওঁলোকৰ নেতাসকলক দোষাৰোপ কৰিছে৷ এজাহাৰখনত কোৱা হৈছে যে আম আদমী পাৰ্টিৰ কৰ্মী আৰু নেতাসকলে জৰুৰী কালিন যান-বাহন আৰু অগ্নি নিৰ্বাপক গাড়ীৰ বাবে অনুমতি প্ৰদান কৰিবলৈ পুলিচে কৰা অনুৰোধত কাণ নিদিলে৷  তাৰোপৰি, ভূমি অধ্যাদেশৰ বিৰূদ্ধে আম আদমী পাৰ্টিৰ প্ৰতিবাদৰ সময়ত ইয়াৰ কোনো নেতাই তেওঁক বাধা দিবলৈ চেষ্টা কৰা নাছিল বুলি আবতৰীয়া বৰষুণে শস্য নষ্ট কৰা বাবে আত্মঘাতী কৰা কৃষক গজেন্দ্ৰ সিঙৰ  পৰিয়ালৰ লোকসকলে আম আদমী পাৰ্টিক দোষাৰোপ কৰিছে৷

আম আদমী পাৰ্টিয়ে গজেন্দ্ৰ সিঙৰ পৰিয়ালক দহ লাখ টকাৰ আৰ্থিক সাহাৰ্য্য দিয়াৰ উপৰিও তেওঁৰ সন্তানৰ শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰতো সহায় কৰাৰ আশ্বাস দিছে আৰু এইদৰেই পৰিত্ৰানৰ পথ বিচাৰিছে৷

 দৰিদ্ৰতা ভাৰতত নতুন কথা নহয়, নহয় নতুন কথা ঋণগ্ৰস্ততাও৷ কৃষকসকলে কেতিয়াও ধনী হ’বলৈ নাজানিছিল৷ কিয় তেওঁলোকে আত্মঘাতী হয়?  উদাহৰণ স্বৰূপে, যেতিয়া বিশেষ কিবা এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ ঘটনা  ঘটে কেৱল তেতিয়াই মানুহে নিজকে শেষ কৰি দিয়ে৷ ধৰা হওক এজন ধনী মানুহে হঠাতে তেওঁৰ সকলো সম্পদ হেৰুৱাই পেলালে বা এজন সাধু ব্যক্তিয়ে হঠাতে নিজকে অলংঘনীয় ধাৰত ডুব যোৱা বুলি আৱিষ্কাৰ কৰে তেতিয়া নিজকে শেষ কৰি দিয়ে৷

এই কৃষকসকল ইতিপূৰ্বেই অতি দুখীয়া৷ গতিকে তাতকৈ অলপ বেছি দুখীয়া হোৱাটোৱে বিশেষ প্ৰভাব নেপেলায়৷  অনবৰতে কথাবোৰৰ উন্নয়ন ঘটোৱাৰ আশা, কথাবোৰ পাছত সুন্দৰ হোৱাৰ আশা, ইয়াৰ যোগেদি যুঁজিব পৰাৰ আশা, এনেবোৰৰ আশাহীনতাৰ বিষয়তেই প্ৰকৃততে ঘটে এক আত্মঘাতী ঘটনা৷  কোনো কোনোৱে ক’ব খোজে যে কৃষকসকলৰ এটা আশা আছিল৷ হয়তু তেওঁলোকে আশা কৰিছিল যে ভাৰত স্বাধীন হ’লে নীতি সমূহ তেওঁলোকৰ সেৱাৰ অৰ্থে, তেওঁলোকৰ উপকাৰত অহাকৈ প্ৰস্তুত কৰা হ’ব আৰু তেওঁলোক পুনৰ ভাল অৱস্থালৈ আহিব৷ আশা কৰিছিল তেওঁলোকৰ সন্তানে শিক্ষা লাভ কৰিব আৰু ঋণগ্ৰস্ততাৰ পৰা হাত সাৰিব৷ হয়তু আশা কৰিছিল বৰষুণ পৰিব আৰু তেওঁলোকৰ দিন ভাললৈ আহিব৷

স্বাধীনতাৰ পিছত যদিওবা, চৰকাৰখন ‘আমাৰ’, তেতিয়াও কৃষকসকলে আচৰিত হ’ব লগা হ’ল, কিয় চৰকাৰখনে তেওঁলোকক সহায় নকৰে? চৰকাৰে খবৰ নাৰাখে  তেওঁলোকে কেনে সমস্যাৰ সন্মুখীন হৈছে৷ ভাৰতবৰ্ষৰ গ্ৰাম্যজীৱনৰ দৰিদ্ৰতাৰ সঁচা ছবি দাঙি ধৰোঁতা সাংবাদিক তথা প্ৰখ্যাত ফটোজাৰ্নেলিষ্ট পালাগুম্মি চৈনাথে যথোপযুক্ত পৰিসৰত কৃষকৰ আত্মহত্যাৰ বিতং বতৰা সাঙুৰিলৈ তাৰ ব্যাখ্যা ডাঙি ধৰিছে৷  তেওঁৰ বৰ্ণনাৰ পৰা আমি কিছু কথা উল্লেখ কৰিব পাৰোঁ৷

ক)কৃষকৰ আত্মহত্যাবোৰ অপ্ৰয়োজনীয় আৰু অধিক ক্ষেত্ৰতে, মানুহৰ দ্বাৰা সৃষ্ট নীতিৰ পৰিণতি, প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ নহয়৷  চৰকাৰৰ হস্তক্ষেপ বা তাৰ অভাবে কৃষকসকলক তেওঁলোকৰ জীৱন লোৱাত যিমান হেচা দিছে খৰাঙে বা বানপানীয়ে সিমান কৰা নাই৷

খ)পি. চৈনাথৰ মতে, আমাৰ নীতিগত সিদ্ধান্তবোৰ পূৰ্ণমাত্ৰাই অসমতা সৃষ্টিৰ দিশে পৰিচালিত আৰু আমাৰ কৃষকসকলক মৃত্যু-গহ্বৰলৈ ঠেলি দিছে৷ উদাহৰণ স্বৰূপেঃ-

১)যদিহে এজন লোকে ভাৰতত এখন গাড়ীৰ বাবে চেষ্টা কৰে আৰু পায়, আনকি ধৰা হওক এখন অতিকৈ ব্যয়বহুল গাড়ী, তেনে এখন গাড়ী কিনিবলৈ ভাৰতীয় ষ্টেট বেংকৰ দৰে এটা ৰাজহুৱা খণ্ডৰ বেংকৰ পৰা মানুহজনে ৭% সুতত ঋণ পাব৷ যেতিয়া  ব্যৱসায়ীসকলে একেলগে ১৫০ খন মাৰ্চিদিচ বেন্জ কিনে তেতিয়া ভাৰতীয় ষ্টেট বেংকৰ দৰে বেংকে ৭% সুতত ঋণ দিয়ে আৰু তেওঁলোকৰ সৰহ সংখ্যকে কেতিয়াও ঋণ পৰিশোধ নকৰে আৰু অকামিলা সম্পদৰ বিপৰীতে চৰকাৰে তেনে ঋণ হিচাপৰ পৰা বাদ দিয়ে৷

 যদি এজন খেতিয়কে সেই একেটা বেংকৰ পৰা ঋণ যোগে এখন টেক্টৰ ক্ৰয় কৰিব বিচাৰে, সুতৰ হাৰ প্ৰায় দুগুণ ধাৰ্য কৰিব৷ ৪ লাখ টকাৰ ঋণৰ বাবে সুতৰ হাৰ ১২.৫%, ৫ লাখ টকাৰ ঋণৰ বাবে হ’ব ১৩.২৫% আৰু ৬লাখ টকাৰ বাবে হ’ব ১৪% ৷

২) তাতকৈ বেয়াটো হ’ল বেংকে কৰা আচৰণ৷ তেওঁলোকৰ বহুতে পঞ্চায়তে হস্তক্ষেপ নকৰালৈকে কৃষকসকলক ঋণ দিব নোখোজে৷ কেতিয়াবা, গাঁও পঞ্চায়তৰ মূৰব্বীজনে(গাঁওবুঢ়া) বেংকৰ সৈতে লগ লাগি  ঋণ পাবৰ বাবে মানুহে ঘোচ দিব লগাটো নিশ্চিত কৰে, কেতিয়াবা বেংকৰ বিষয়াইও  নিজা ববীয়াকৈ ঘোচ বিচাৰে৷  যিহেতু বেছি ভাগ গাঁৱলীয়া অঞ্চলত মাথো এটা বেংক থাকে, এক কম নিৰখৰ সুতত বহু ক্ষেত্ৰত ঘোচ নিদিয়াকৈ ঋণ পাবলৈ মস্কিল হয়৷ 
 
 তাৰোপৰি, কৃষি ঋণৰ কাৰণে ৰাজহুৱা খণ্ডৰ বেংকবোৰে আৰোপ কৰা চৰ্তবোৰৰ বাবে এবাৰ পূৰ্বৰ ঋণ পৰিশোধ কৰিব নোৱাৰা কৃষকে ঋণ পাব নোৱাৰে৷  গতিকে চৰকাৰে কৃষকসকলৰ বাবে নগদ ৰেহাইৰ ধাৰণা সহকাৰে আগুৱাই আহিল৷  যেতিয়া এই ব্যৱস্থাটো আহি পৰিল, তেতিয়া ৰেহাই পাব লগীয়া কৃষকো বঞ্চিত হ’ল এই অজুহাতত যে তেওঁলোকে বেছি মাটিত খেতি কৰে, ক্ষুদ্ৰ পৰিসৰৰ ভূমিত খেতি কৰা কৃষকৰ কথা চিম্তা কৰিহে ৰেহাইৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে৷

কেগৰ(CAG) এক সমীক্ষাত পোৱা যায় যে, যি কেতিয়াও প্ৰথম স্থানতে পাবৰ যোগ্য নহয় তেনে লোকলৈও আনকি টকা যোৱা দেখা যায়৷ এই সকলোবোৰতে নিশ্চয়কৈ বেংক বিষয়াৰ ষড়যন্ত্ৰ জড়িত হৈ আছে৷ এইটোও দেখা যায় যে বহুতো যথাযোগ্য হিতাধিকাৰীয়েও আঁচনিৰ উপকাৰ নাপায়৷

৩)আমাৰ খেতিয়ক সকলে বেংকৰ পৰা ঋণ নাপালে তেওঁলোক কাৰ ওচৰলৈ যাব? ধন ধাৰে দিওঁতাসকল সাধাৰণতে সৰহবোৰ গাঁৱৰ ডাঙৰ ভূ-পতি৷ ধাৰ্য কৰা সুতৰ হাৰ বছৰটোৰ কাৰণে ৪০-৫০শতাংশৰ অধিক হয় আৰু কেৱল দয়াবান ক্ষেত্ৰতহে ৩০% হ’ব পাৰে৷ আমাৰ খেতিয়কসকলে পানীৰ বাবে বেছিকৈ বৰষুণৰ ওপৰতে নিৰ্ভৰ কৰে, বৰষুণৰ নমূনাৰ যিকোনো ধৰণৰ পৰিবৰ্তনত শস্যৰ কথা আহি পৰে, আৰু বহু ক্ষেত্ৰত পানী অধিক হোৱা বাবে বা পানী কম হোৱা বাবে খেতি নষ্ট হয়৷  আৰু যেতিয়া খেতিয়কজনে ঋণ পৰিশোধ  কৰিব নোৱাৰে, তেওঁক গাঁওখনে অপদস্ত কৰে৷

 আন এটা অতি লাজৰ কথা হ’ল যে যদি কোনোৱে কলাধনৰ বিতৰ্কৰ অনুসৰণ কৰে, তেওঁ জানিব যে প্ৰতিজন বিত্ত মন্ত্ৰীয়ে, বিশেষকৈ কংগ্ৰেছৰ, যেতিয়া সংসদত বা আন ঠাইত যাৰ কলাধন আছে তেওঁলোকৰ নাম ক’বলৈ কোৱা হয়(বৰ্তমান ৰাইজে জাৰ্মানী আৰু চুইচ বেংকৰ পৰা তালিকা লাভ কৰিছে), তেওঁলোকে সদায়ে কয় যে তেওঁলোকে নামবোৰ ৰাজহুৱা কৰিব নোৱাৰে, যিহেতু ই বেংকৰ আইন আৰু গোপনীয়তা ভংঙ্গ কৰিব৷  কিন্তু গাঁওবোৰলৈ গ’লে দেখা যায় যে, যদি এজন কৃষকে ঋণ লৈ পৰিশোধ কৰিবলৈ সমৰ্থ নহয়, তেন্তে বেংকে কৃষকজনৰ ঘৰৰ দুৱাৰত আৰু পঞ্চায়ত অফিচত এই কথা লিখা নটিচ আঁৰি দিয়ে৷ এই কামে  নিজৰ পৰিয়ালটোকে দীৰ্ঘ দিন ধৰি চলাই নিবলৈ অপাৰগ কৃষকজনক অপদস্ত কৰে৷ দেখা যায় যে বেচেৰা খেতিয়কজনৰ বেংকৰ অপ্ৰকাশ্যতাৰ বাবে গোপনীয়তা ৰক্ষাৰ অধিকাৰ নাই৷

মুঠতে, কোন ডাঙৰ দুষ্কৃতিকাৰীঃ বেচেৰা কৃষকজনে ঋণ পৰিশোধ কৰিব পৰা নাই, আৰু তেওঁ দেউলিয়া, আৰু এজনে কৰ ফাঁকি দিয়ে আৰু বিদেশত নিৰাপদে ধন জমা থয়?

৪)বহুতো লোকে অভিযোগ কৰে যে কৃষকৰ পৰা শস্য সংগ্ৰহ কৰিবৰ বাবে যি নিম্নতম সমৰ্থিত মূল্য(Minimum Support Price বা MSP)ধাৰ্য কৰা হয় সেইটো অতি উচ্চ৷ তেওঁলোকে সম্ভৱতঃ নাজানে যে  বহু সময়ত কৃষকসকলৰ পৰা ভাৰতীয় খাদ্য নিগমে(Food Corporation of India)শস্য সংগ্ৰহ নকৰে, সহজভাৱে এই অজুহাততে যে শস্য জমা ৰাখিবলৈ খাদ্য নিগমৰ ঠাইৰ অভাৱ আৰু যিহেতু ৰাজ্য চৰকাৰবোৰে ভাৰতীয় খাদ্য নিগমৰ গোদামৰ পৰা শস্যৰ অংশ নলয়৷ কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে এই দৰিদ্ৰলোকসকলৰ পুষ্টি সাধনৰ সমস্যা দূৰ কৰিবলৈ তেওঁলোকক ৰাজসাহাৰ্যৰ হাৰত খাদ্য যোগান নধৰে৷

গতিকে ভাৰতীয় খাদ্য নিগমক খেতিয়কসকলে তেওঁলোকৰ শস্য বিক্ৰী কৰিবলৈ ঘোচ দিব লগা হয়৷ প্ৰতি কুইন্টলত ১০০০/=টকাৰ সমৰ্থিত মূল্যৰ বাবে তেওঁলোকে কোনোসময়ত ১০০-২০০ টকা পৰ্যন্ত বিষয়াসকলক ঘোচ দিব লগা হয়৷ আৰু কিছু ক্ষেত্ৰত খেতিৰ খৰচ প্ৰতি কুইন্টলত ৮০০-৯০০ টকালৈ বৃদ্ধি পোৱা বাবে কৃষকৰ মৰ-সাহ ক্ষতিলৈ পৰিণত হয়৷ হাৰিয়ানা আৰু পঞ্জাবত বেছি নহলেও উত্তৰ প্ৰদেশ আৰু মধ্য প্ৰদেশ বা অন্য ঠাইবোৰত এনে হৈয়ে থাকে৷

৫)গোলকীকৰণ আৰু চৰম ব্যক্তিগতকৰণৰ ফলত এক ডাঙৰ সমস্যা হৈছে, ঋণ লাভৰ অসুবিধা, উচ্চ হাৰৰ সুত, মহাৰাষ্ট্ৰৰ কুহিয়াৰ খেতিৰ ওপৰত পৰাৰ দৰে পানীৰ ভীষণ হেঁচাই নগদ শস্য (cash crop)ৰ খেতি কৰাত তীব্ৰতা বঢ়াই তুলিছে৷ অন্যহাতে, দুখীয়া লোকসকলক খাবলৈ দিয়া চাউলৰ পৰা মদ তৈয়াৰ কৰাৰ দৰে অনিৰ্ভৰযোগ্য নীতি-সিদ্ধান্ত আৰু সেই মদ মহাৰাষ্ট্ৰৰ বজাৰত এৰি দিয়া, এই সকলোবোৰ সিদ্ধান্তই কৃষকসকলক ভাৱিবলৈ বাধ্য কৰিছে যে চৰকাৰে তেওঁলোকৰ সমস্যা সমাধান কৰিবলৈ যোৱা নাই৷ আৰু  প্ৰতিকূল বতৰৰ সৈতে অনবৰতে যুঁজ-বাগৰ কৰি কৰি কৃষকসকল আশাহীন হৈ পৰিল৷

গতিকে, সম্ভৱতঃ এই সকলোবোৰ বিবেচনা কৰি তেওঁলোকে চিন্তা কৰিছে, ‘ঠিকেই, আমি ঋণ পৰিশোধ কৰিব নোৱাৰোঁ, আমাক ইতিপূৰ্বেই টকা ধাৰ দিওঁতাসকলে আৰু বেংকবোৰে অপদস্ত কৰিছে, আৰু চৰকাৰে একো কৰিবলৈ আগ বঢ়া নাই৷ অতি বেয়া অৱস্থাত যদিওবা চৰকাৰী পক্ষৰ কোনোবাজনে আমাৰ খবৰ ৰাখে, আনসকলে একো ঘটা নাই বুলি নিশ্চিত হৈ বহি থাকে৷ সম্ভৱতঃ চৰকাৰেও আনকি কৃষকসকলক বুজি নাপায়৷ আৰু বাঢ়ি গৈ থকা কৃষি ব্যয় আৰু কমি গৈ থকা লাভ আৰু বাঢ়ি যোৱা ধাৰ, নিজক কেনেকৈ ৰক্ষা কৰিব পাৰিব তাৰ জ্ঞান নোহোৱাকৈ, আত্মহননে তেওঁলোকৰ পৰিয়ালক কিছু নগদ ধন দিব যিয়ে পৰিয়ালৰ ধাৰ কমাব পাৰিব, এনে ধাৰণা লগ লগাই, কৃষকসকলে সম্ভৱতঃ তেওঁলোকৰ জীৱন ত্যাগ কৰে৷

 বৈশিষ্ট্যপূৰ্ণ ঘটনাবোৰঃ

১) খাদ্য শস্যৰ খেতি কৰাটো অবিশ্বাস্যভাৱে কঠিন হৈছে- অতি কম বৰষুণ বা অধিক বৰষুণ, পোক-পৰুৱা, শস্যৰ বেমাৰ, পানীৰ পাম্প চলাবলৈ বিদ্যুতৰ অভাৱ ইত্যাদি অলেখ বিলাই-বিপত্তি আছে৷ শাৰীৰিক কামবোৰ অতি কষ্টকৰ৷ প্ৰকৃততে এমুঠি অন্নৰ বাবে বহুখিনি প্ৰচেষ্টাৰ প্ৰয়োজন৷

২) বজাৰখন একেবাৰে ভৱিষ্যত বাণী কৰিব নোৱাৰা বিধৰ৷ সাধাৰণতে এজনৰ শস্য ভাল হ’লে আনসকলৰো শস্য ভাল হয়, গতিকে মূল্য কমি যায়৷ সকলোৰে শস্য বেয়া হ’লে শস্যৰ দাম বাঢ়ে৷ গতিকে সাধাৰণতে এজন কৃষকে খেতিৰ যোগেদি বেছি ধন উপাৰ্জন কৰিব নোৱাৰে৷ সৰহভাগ শস্যৰ বাবে সমৰ্থিত মূল্য নাই, বিশেষকৈ ক্ষুদ্ৰ কৃষকৰ বাবে৷

৩)পৰিয়ালৰ সদস্যৰ বেমাৰ, বিয়া-বাৰু আদিৰ বাবে জীৱনত সদায়ে নভবা–নিচিন্তা খৰচ হয়৷ গতিকে কৃষকসকলে এইবোৰ খৰছৰ বাবে বা শস্যৰ বীজ, সাৰ ইত্যাদিৰ বাবে প্ৰায়ে এটা ঋণ লয়৷  এই ঋণবোৰৰ বহুখিনি ঠগ বা প্ৰবঞ্চকৰ পৰা বা কিছু ক্ষেত্ৰত ঠগ-প্ৰবঞ্চকৰ দৰে কাম কৰা বেংকৰ শাখাৰ পৰা লোৱা হয়৷

) যেতিয়া তেওঁলোকৰ ঘৰত খাদ্য নাথাকে, খাদ্য কিনিবলৈ এটাও টকা নাথাকে, পৰিয়ালবৰ্গ আৰু কণ কণ সন্তানহঁত লঘোনে থাকে, আৰু খৰাং অৱস্থাই তেওঁলোকৰ শস্য নষ্ট কৰে, আৰু টকা ধাৰ দিওঁতাবোৰে তথা বেংকে দুৱাৰত টুকুৰিয়াই থাকে, তেনে অৱস্থাত কৃষকসকল প্ৰায়ে নি:শেষ হৈ যায়৷
যেতিয়া এনে অৱস্থা বহু বছৰ ধৰি চলি থাকে তেতিয়া কিছু কীটনাশক দ্ৰব্য পান কৰি মৰি যোৱাটো কম কষ্টকৰ হৈ পৰে৷ উল্লেখযোগ্য যে আমাৰ অসমত হৈ যোৱা বিধ্বংসী বান-পানীত সৰ্বহাৰা হৈ এজন কৃষকে আত্মহত্যা কৰা ঘটনাক লৈ সৰ্বস্তৰৰ লোকৰ মাজত উদ্বেগৰ সৃষ্টি হৈছে৷ গতিকে দেশৰ চৰকাৰ আৰু ৰাজনৈতিক দলসমূহে কৃষকৰ আত্মহত্যাৰ ঘটনাক লৈ ৰাজনৈতিক মুনাফা আদায়ৰ বাবে বোকা ছটিওৱা ৰাজনীতি নকৰি  অনতিপলমে কৃষকসকলৰ অৱস্থাৰ উন্নয়ন সাধনত ব্ৰতী হোৱা উচিত৷
০০০০০০০০০)(০০০০০০০০০০
বিঃদ্ৰঃপ্ৰবন্ধটো কিছু সম্পাদিত ৰূপত অসম বাণী কাকত 12 মে, 2017 সংখ্যাত প্ৰকাশ পাইছে৷